Οι βοσκοί όταν οδηγούσαν τα κοπάδια τους, είχαν αναπτύξει έναν κώδικα επικοινωνίας με φωνές και σφυρίγματα. Ήχους που τα ζώα αναγνώριζαν και στο άκουσμα τους αντιδρούσαν ανάλογα. Χαρακτηριστικά στοιχεία των ήχων αυτών όπως η ένταση, η χροιά, ο χρόνος διάρκειας και η επανάληψη, καθόριζαν και τη συμπεριφορά των ζώων.
Το σαλάγισμα, όπως ονόμαζαν τους ήχους που επικοινωνούσαν με το κοπάδι, οριζόταν σε μεγάλο βαθμό από το σφύριγμα. Διαδικασία που γίνονταν με τη δύναμη του εκπνευσμένου αέρα από το στόμα του βοσκού με τη δημιουργία στενωπού στα χείλη. Ο εκπνευσμένος αέρας ύστερα από δυνατό φύσημα, βγαίνει από το στενό πέρασμα των χειλιών και δημιουργεί το σφύριγμα. Πολλές φορές αυτό επιτυγχάνεται και με τα δάκτυλα.
Η ικανότητα αυτή, του να σφυρίζει κανείς, αλλά πρωτίστως να επικοινωνεί με τα ζώα, αποκτιόνταν από μικρή ηλικία. Ο ήχος του σφυρίγματος είναι διαπεραστικός, έχει άλλη συχνότητα από τη φωνή και φτάνει μακριά. Παράδειγμα, στο έντονο, δυνατό και επαναλαμβανόμενο πολλές φορές σφύριγμα, το κοπάδι σταματούσε ή άλλαζε πορεία. Ήταν το σύνθημα με το οποίο αντιλαμβάνονταν ότι είχαν ξεστρατίσει του προορισμού τους. Εξάλλου τα ζώα από συνήθεια αντιλαμβάνονται και ασκούνται ώστε να αναγνωρίζουν το δικό τους λιβάδι, την πορεία που κάνουν να φτάσουν σε αυτό. Αυτό τους το γνωστοποιεί ο βοσκός με τον τρόπο που φωνάζει και σφυρίζει ελέγχοντάς τα να κινηθούν στα όρια που εκείνος βάζει. Το ισχνό και αδύνατο σφύριγμα αντιλαμβάνονται ότι αποτελεί δείγμα ηρεμίας και χαλαρώματος του κοπαδιού τη στιγμή που αυτά βόσκουν στο λιβάδι τους. Ο τρόπος λοιπόν και το είδος του σφυρίγματος του βοσκού τα ενθαρρύνει να είναι ήρεμα, τους διαμηνύει ότι βρίσκονται στο δικό τους χώρο, δεν κινδυνεύουν από κάποιο εχθρό και είναι την ώρα εκείνη προστατευμένα. Παρεμφερής είναι και η μέθοδος όταν το κοπάδι πίνει νερό σε ποτάμι, πηγή η λίμνη.
Το σφύριγμα έχει ισχυρό αποτύπωμα στη λαογραφία. Κατά τη παράδοση το πουλί τσοπανάκος ήταν κάποτε τσοπάνος. Είχε έναν αφέντη σκληρό. Μια μέρα πήγε σε μια δουλειά και όταν γύρισε δεν βρήκε τα πρόβατα του. Από το φόβο του από τον αφέντη και από τη λύπη του, παρακάλεσε το Θεό να τον κάνει πουλί, όπως και έγινε. Από τότε ανεβαίνει ψηλά στα δέντρα, μήπως δει πουθενά τα πρόβατα του και τα καλεί με το σφύριγμά του.
Για τους νομάδες το σφύριγμα αποκτούσε και τον ρόλο του οιωνού. Όταν σφύριζε το δεξί τους αυτί, σήμαινε πως κάποιο καλό νέο θα ακούσουν. Στην περίπτωση όμως που σφύριζε το αριστερό αυτί, τότε θα άκουγαν κάτι κακό. Αν την ώρα που σφύριζε το αυτί βρισκόταν και κάποιος άλλος τον ρώταγαν: Ποιο αυτί μου σφυρίζει; Στην περίπτωση που απαντούσε σωστά, σήμαινε ότι μαζί θα ακούγαν το καλό ή κακό νέο.
Αξιοπρόσεκτη θεωρείται η περίπτωση της ελληνική σφυριχτής γλώσσας, της σφυριάς, η οποία βγήκε στη δημοσιότητα το 1969 όταν συνετρίβη αεροσκάφος στα βουνά της Αντιάς στην Εύβοια. Τότε τα σωστικά συνεργεία εντυπωσιάστηκαν από τα σφυρίγματα των βοσκών, οι οποίοι την χρησιμοποιούσαν ως κώδικα επικοινωνίας μεταξύ τους.
Σήμερα το σφύριγμα πολύ σπάνια χρησιμοποιείται ως ήχος από τους ανθρώπους για επικοινωνία. Δεν υφίσταται τέτοια ανάγκη, ωστόσο υπάρχουν τα σφυρίγματα που αποδοκιμάζουν ή επιδοκιμάζουν. Επίσης και η σύγχρονη τεχνολογία φαίνεται ότι δεν ξέχασε τον ήχο του σφυρίγματος με παράδειγμα το κινητό τηλέφωνο και τον ήχο του που μας ενημερώνει για κάποια ειδοποίηση που έχουμε.