Τα νησιά της Ευρώπης φιλοξενούν περίπου 16 εκατομμύρια ανθρώπους. Ο φυσικός διαχωρισμός τους από την ηπειρωτική χώρα δημιουργεί σημαντικές προκλήσεις όσον αφορά τη σταθερή παροχή αγαθών, που οι υπόλοιποι συχνά θεωρούμε δεδομένα, όπως το πόσιμο νερό και η ενέργεια που τροφοδοτεί τα σπίτια και τις επιχειρήσεις.
Άλλωστε είναι γνωστό ότι τα νησιά αντιμετωπίζουν υπερβολικό κόστος ηλεκτρικής ενέργειας όταν εισάγουν ορυκτά καύσιμα και είναι επίσης από τις πιο ευάλωτες περιοχές στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας, την ξηρασία και τις πλημμύρες, δηλαδή σε φαινόμενα που έχουν ενταθεί στους καιρούς μας εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Πρόσθετο μείζον θέμα πλέον, είναι η ελάττωση των ιχθυαποθεμάτων καθώς και η μείωση της ζωής των πτηνών γύρω από τα νησιά.
Οι τοπικοί φορείς και οι κάτοικοι πρέπει να κάνουν πράγματα μόνοι τους και πολλές φορές να πρωτοπορούν, ώστε να μη μένουν πίσω από τα φαινόμενα, τα γεγονότα και τις εξελίξεις. Η ζωή στα νησιά είναι διαφορετική. Η νησιώτικη νοοτροπία είναι και δελεαστική και, εξ 'ορισμού, περιορισμένη. Γενικά όμως υπάρχει μια υπερηφάνεια στα νησιά, μια υπερηφάνεια για την ανθεκτικότητα του ντόπιου πληθυσμού και το πώς αντιμετωπίζει τη φύση.
Για τους παραπάνω λόγους οι μικρές νησιωτικές κοινότητες ήταν συχνά πρωτοπόρες για τη βιωσιμότητα και τη δράση για το κλίμα. Στη προκείμενη περίπτωση η Ευρωπαϊκή Ένωση με κεντρικά προγράμματα δισεκατομμυρίων ευρώ, συμβάλλει αποφασιστικά στη προώθηση καθαρής ενέργειας στα νησιά σαν μεγάλο έργο και όραμα για την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση διατηρώντας την έλξη μιας αντιληπτής ουτοπίας, πάντα ισχυρή.
Πρόσφατες έρευνες δείχνουν πως αυτοί οι πράσινοι σχεδιασμοί τελικά θα αρχίσουν να αντιστρέφουν την χρόνια μείωση του πληθυσμού των νησιών. Το σύνθημα «είναι πιο υγιεινό, υπάρχει περισσότερος χώρος και καθαρότερος αέρας» βρίσκει μεγαλύτερη ανταπόκριση καθώς ξέχωρα από την οικολογική ταυτότητα των κατοίκων αλλά και της πράσινης νησιωτικής ζωής, συνάμα δημιουργούνται νέες και σύγχρονες θέσεις εργασίας.
Για να αναφέρουμε μερικά παραδείγματα προς την κατεύθυνση αυτή, υπάρχει το νησί Σάμσε της Δανίας, το οποίο βασίζεται στην αιολική ενέργεια και σε άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και θερμότητας. Όταν φυσούν οι άνεμοι, η τουρμπίνα παράγει ηλεκτρική ενέργεια έως και 100% για έως και 25 συνεχόμενες ημέρες. Το πλεόνασμα φυλάσσεται για τις σπάνιες ημέρες άπνοιας ενώ μεγάλο μέρος του πωλείται στο δίκτυο της ηπειρωτικής χώρας. Και όλα αυτά γίνονται με τη διαχείριση του τοπικού συνεταιρισμού, ο οποίος μάλιστα με την διορατικότητα του έφτασε σε σημείο να κατασκευάζει ο ίδιος τις τουρμπίνες των ανεμογεννητριών, οι οποίες αποδείχθηκαν πιο οικονομικές αλλά και πιο φιλικές προς το περιβάλλον. Οι συνεταιρισμοί είναι μια παράδοση της Δανίας με την ιστορία να ξεκινά από το πρώτο συνεταιριστικό γαλακτοκομείο που δημιουργήθηκε από Δανούς αγρότες το 1882 μέχρι την παλαιότερη ανεμογεννήτρια στον κόσμο που αναπτύχθηκε από Δανούς δασκάλους.
Ένα ακόμα σημείο αναφοράς είναι η Τήλος που ήταν το πρώτο νησί της χώρας μας που έγινε ενεργειακά αυτάρκες. Εκεί εντοπίζουμε έναν συνδυασμό ηλιακής και αιολικής ενέργειας ικανό να τροφοδοτήσει όλα τα σπίτια χρησιμοποιώντας τεχνολογία μπαταριών, ώστε να αποθηκεύεται το πλεόνασμα. Επόμενο βήμα για την Τήλο είναι η δημιουργία ενός εκτεταμένου προγράμματος ανακύκλωσης, ώστε να επιτευχθεί το καθεστώς «μηδενικών αποβλήτων».
Στη βόρεια ακτή της Βόρειας Ιρλανδίας, στα ψυχρά νερά του Ατλαντικού, βρίσκεται ένα μικροσκοπικό νησί που ονομάζεται Ράθλιν. Φιλοξενεί περίπου 200 άτομα. Το ηλεκτρικό ρεύμα έφτασε εκεί στις αρχές της δεκαετίας του '90, με την κατασκευή τριών ανεμογεννητριών. Μέχρι το 2030, οι κάτοικοι θέλουν το Ράθλιν να είναι ένα νησί ουδέτερο από άνθρακα. Χαρακτηριστικό είναι πως οι ντόπιοι έχουν αποκτήσει ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο για κοινοτική χρήση και σύντομα θα υπάρχουν και 20 ηλεκτρονικά ποδήλατα ενώ υπάρχει ήδη ένα σύστημα ηλιακών πάνελ στο νησί για να βοηθήσει στη φόρτιση αυτών των οχημάτων. Επόμενος σχεδιασμός τους είναι η κατασκευή μιας ανεμογεννήτριας που βοηθά στην παραγωγή υδρογόνου από γλυκό νερό, το οποίο θα μπορούσε να παραχθεί όταν υπάρχει περισσότερη αιολική ενέργεια από αυτή που απαιτούν οι νησιώτες, και αυτή η πλεονάζουσα ενέργεια με τη σειρά της θα μπορούσε να πωληθεί σε κοντινούς οργανισμούς που αναζητούν καύσιμα χωρίς άνθρακα.
Κάποιοι υποστηρίζουν πως τα νησιά αυτά, των εκατοντάδων ή λίγων χιλιάδων κατοίκων, είναι απλές σταγόνες στον ωκεανό, όταν μάλιστα απαιτείται ταχεία, παγκόσμια αλλαγή. Όποια και να είναι η ερμηνεία από ειδικούς και μη, αυτά τα πράσινα νησιά είναι φωτεινά παραδείγματα για ένα καλύτερο μέλλον. Δεν πρόκειται όμως μόνο για τη σύνδεση λίγης πράσινης ενέργειας. Πρόκειται για την δημιουργία ενός ανθρωποκεντρικού οικοσυστήματος τεχνολογιών.
Τελικά όλα τα παραπάνω επιδεικνύουν τη δύναμη των μικρών κοινοτήτων και τονίζουν την πραγματική σημασία που έχει οι πρωτοπόροι να κάνουν ένα βήμα μπροστά, όπου κι αν ζουν.